Wewelsburg, het graalkasteel van de Nazi's

Naar verluidt zou Wewelsburg het “Graalkasteel” van het Naziregime geworden zijn zodra ze zich als wereldheersers gepositioneerd hadden. Is dit waar, en zo ja, wat was hun ambitie in dit enorme bouwproject?

Het is duidelijk dat als men een Graalkasteel zou bouwen, het een geometrische vorm zou moeten hebben en in het geval van Wewelsburg is dat een driehoek. Voor Himmler was Wewelsburg niet zozeer de plaats waar de Graal verstopt werd, maar waar zijn Orde [de SS, de Schutzstaffel en haar heilige schatten naar verluidt de 'Heilige Speer' of ‘de Speer van het Lot’] zouden ondergebracht worden en van waaruit de magische macht van het Naziregime zou uitstralen. Het kasteel werd niet door het Naziregime gebouwd; z'n geschiedenis begon een paar eeuwen voordat de Nationaalsocialisten in 1933 aan de macht kwamen. De bouw van het kasteel duurde van 1603 tot 1609, en het diende als tweede verblijfplaats voor Fürstbischof Theodor von Fürstenberg, de Prins-bisschop van Paderborn die al het kasteel in Neuhaus als eerste verblijfplaats had. Er bestond echter al sinds de 9de eeuw een kasteel op die locatie dat in die tijd een invasie van de Hunnen afweerde en waarvan men beweerde dat het dicht bij de plaats was waar de Slag bij het Teutoburgerwoud plaatsvond. Die slag vond plaats in de 9de eeuw toen verschillende Germaanse stammen een alliantie vormden en de drie Romeinse legioenen in een hinderlaag lokten en versloegen. De slag was het begin van een oorlog die zeven jaar duurde en waarbij de Rijn de grens van het Romeinse Rijk werd. Het mag daarom geen verrassing zijn dat het als een symbool van Duitse eenheid gezien werd en als voorbeeld dat een verenigd Duitsland alles kon overwinnen.

Het kasteel bleef voor het grootste deel van de 19de eeuw onbenut, met uitzondering van het appartement voor de Katholieke predikant. Het was in feite onbenut tot 1925, toen men besefte dat er iets aan gedaan moest worden om te vermijden dat het een ruïne zou worden. Daarom wilde de Landraad, de hoogste gezagvoerder van een Duits district, een tachtigkoppige divisie van de FAD [Freiwilligen Arbeit Dienst [de Vrijwillige Arbeidsdienst] naar het kasteel overbrengen. Dit was een organisatie voor werkloze mannen die werk hadden gevonden als hulpwerkers, en de Raad hoopte dat ze met hun aanwezigheid toch op een deel van de onderhoudskosten zou kunnen besparen. Het werden echter lange onderhandelingen die in de herfst van 1933  afsprongen.

Het was Himmlers architect, Hermann Bartels die de bouwplannen gebruikte die door de bouwautoriteiten van het district vervolledigd werden, in de hoop van Wewelsburg de SS Reichsführerschule SS voor officieren te maken. Himmler had in de lente van 1933 getracht het Schwalenbergkasteel te kopen, maar de onderhandelingen sprongen af in de herfst.

Het was blijkbaar Von Oeynhausen, de Nationaalsocialistische Districtpresident in Minden die Hitlers gastheer was geweest tijdens de belangrijke Lippe verkiezingen die Hitler aan de macht hadden geholpen, die Himmlers aandacht op Wewelsburg vestigde. Himmler bezocht het kasteel voor de eerste keer op 3 november 1933 en leek er mee akkoord te gaan dat Wewelsburg de plaats moest worden voor SS-opleidingen. De opleidingen die gegeven werden waren prehistorie, mythologie en archeologie: onderwerpen waar men moeilijk militaire voordelen kan uithalen maar die perfect pasten in Himmlers ambitie om de “goeie ouwe dagen” terug te brengen.

De uitvoering van Bartels plannen begon in december en op 25 januari 1934 verhuisden zeventig leden van de FAD naar de kamers van de voormalige jeugdherberg in de westvleugel en werden de opgravingen in de kasteelgracht aangevangen.

Het Duitsland en de SS uit 1933 waren enorm verschillend van die van 1940 of 1944. In die tijd, bijvoorbeeld, waren de SS en Himmler, de Reichsführer van de SS, ondergeschikt aan de Stafchef van de SA (Sturmabteilung), maar na de moord op de SA-leiders tijdens de Nacht van de Lange Messen, vaardigde Hitler op 20 juli 1934 een decreet uit waarin stond dat de SS een onafhankelijke organisatie zou worden binnen de Nationaalsocialistische Partij. Deze statusverhoging had ook een verhoging van het aantal leden tot gevolg, dat van 280 in januari 1929 naar 2000 ging tegen 1930, 10.000 in 1931, 30.000 in 1932 en 52.000 in 1933. Het is duidelijk dat een korps dat oorspronkelijk tot stand werd gebracht om Hitler te bewaken nu heel wat meer betekende. En zoals altijd wanneer een organisatie de voeling verliest met haar oorspronkelijke doel, lag het gevaar op de loer.

In 1934 ondertekende Himmler, samen met het district Paderborn, een honderdjarig huurcontract van 100 Duitse mark voor de renovatie van het kasteel, en werd het omgevormd tot de Reichsfürherschule SS. Manfred von Knobelsdorff was de eerste SS Kasteelkapitein. Hij was de schoonbroer van Richard Walter Darré, de leider van de SS dienst voor Rassenkwesties wiens dienst officieel de leiding had over Wewelsburg.

Von Knobelsdorff verhuisde in augustus 1934 naar zijn appartement in de zuidvleugel van het kasteel, samen met z'n vrouw Ilse en hun kinderen. In zijn takenpakket zat o.a. het huwen van SS-officieren, vermits Wewelsburg gepromoot werd als de plaats om te huwen. Potentiële echtgenoten moesten echter eerst op basis van genealogische lijsten het bewijs voorleggen van hun Arische afkomst. Himmler verbood een Christelijk huwelijk voor SS-officieren, en hij zag er het nut niet van in om een priester het huwelijk te laten bijwonen. Maar ondanks deze instructies hadden sommige SS-officieren toch een traditioneel huwelijk, want naast het feit dat ze de elite waren, kon de SS ook als datingbureau gezien worden. SS-vrijgezellen kregen de boodschap om zo snel mogelijk te trouwen. Seksuele vrijheid en voorhuwelijkse seks waren toegestaan en de mannen moesten minstens vier kinderen hebben, liefst allemaal jongens: of ze binnen of buiten het huwelijk geboren werden was onbelangrijk.

Von Knobelsdorff hield ook “midzomerceremonieën” ter vervanging van de Christelijke feestdag van de H. Johannes de Doper. De nieuwe godsdienst van het Naziregime wordt vaak het “Irmin geloof” genoemd, maar specifieke details over wat het eigenlijk inhield en welke [eventuele] ceremonieën in het kasteel werden uitgevoerd blijven vaag.

Het Irmin-geloof was voor het grootste deel het geestesproduct van Karl Maria Wiligut. Wiligut, bijgenaamd Weisthor en vaak Himmlers Raspoetin genoemd, beweerde dat de locatie van Wewelsburg belangrijk was, waarmee hij verwees naar een oude Westfaalse legende, de Slag bij de Berkboom, waarbij een leger uit het Oosten verslagen zou worden door een leger uit het Westen [het laatste identificeerde Weisthor duidelijk met Duitsland]. En misschien moet men Duitslands expansiedrang van tijdens de Tweede Wereldoorlog bekijken als een vereiste zodat het een verenigd Westen zou zijn dat met het Oosten zou strijden.

Uit de schaars beschikbare informatie weten we dat Wiligut in de lente van 1935 naar Berlijn verhuisde, waar hij in het kantoor van Karl Wolff werkte, chef-adjudant van de SS. Het is bekend dat Wolff Wewelsburg bezocht, vermits hij op een foto staat toen Dr. Robert Ley het kasteel in 1937 bezocht. Het bezoek was er gekomen nadat Himmler op 6 november 1935 een bevel had uitgevaardigd waarbij bezoeken om  het kasteel van Wewelsburg te bezichtigen verboden werden. Himmler had voor zichzelf twee kamers voorzien, één op het gelijkvloers en één in de zuidwestelijke toren. Hij reisde nochtans zelf heel zelden naar het kasteel; slechts 19 bezoeken waarvan de meeste heel kort  [slechts één tot drie dagen] tussen 1933 en 1942.

Manfred von Knobelsdorff was ook een vriend van Wiligut en het was voornamelijk hij die blijkbaar probeerde om Wiliguts Irminisme te beoefenen door het uitvoeren van rituelen in Wewelsburg. Zo was er op 4 januari 1937 o.a. een doopplechtigheid voor Karl Wolffs oudste zoon, die bijgewoond werd door Reinhard Heydrich en Karl Diebitsch. Zoals eerder al aangegeven, is er bitter weinig andere informatie bekend.

Heden is de Wewelsburg gedeeltelijk  museum, gedeeltelijk jeugdherberg, gedeeltelijk bar-restaurant. Oorspronkelijk diende het grootste gedeelte van het kasteel niet enkel om onderdak te geven aan SS-leiders of  sociale gelegenheden. Er werd een enorme bibliotheek aangelegd met een aantal studiezalen met namen als “Gral” [Graal], “König Artur” [Koning Arthur], “König Heinrich” [Koning Hendrik], “Heinrich der Löwe” [Hendrik de Leeuw], “Widukind”, “Christoph Kolumbus” [Christoper Columbus], “Arier” [Ariër], “Jahrlauf” [Jaarverloop], “Runen” [Runen], “Westfalen” [Westfalen] en “Deutschen Orden” [Germaanse Orde].

De SS-officieren droegen een “Totenkopfringe”, de doodshoofdring die ontwerpen werd door Weisthor. Wewelsburg moest de plaats worden waar de ringen van gesneuvelde SS-officieren bewaard werden. De SS-officieren moesten voorzieningen treffen zodat hun ring na hun dood teruggebracht zou worden naar Wewelsburg, zoals in hun diploma geschreven stond. Toen Amerikaanse soldaten in april 1945 in het kasteel arriveerden vonden ze honderden SS doodshoofdringen die ze als aandenken meenamen naar de V.S. Blijkbaar zijn het nog altijd waardevolle kunstvoorwerpen, maar je zal ze ongetwijfeld niet zo snel op ebay vinden.

Bij het herontwerpen van het kasteel focusten de Nazi’s zich vooral op de noordelijke toren, die het middelpunt zou worden van een toevluchtsoord met een diameter van 1,27 km. Bartels beschreef zijn ideeën in architectenplannen uit 1941: “Het vertrekpunt voor het hele ontwerp is het middelpunt van de noordelijke toren van het Wewelsburgkasteel waarvan het grondplan een gelijkbenige driehoek vormt. De hoogtelijn van deze gelijkbenige driehoek wijst in dezelfde richting als de richting van de hoofdtoegangsweg, die in een rechte lijn twee kilometer noordwestwaarts naar het kasteel loopt en een grootse laan moet worden met vier rijen bomen. In het zuiden moet hij aansluiten bij een toegangsweg naar de Rhynem-Kassel Rijksweg. De kasteelgronden zelf zullen omringd worden door een cirkel met een straal van 430m, afgezet met een muur met 18 torens. Binnen de kasteelgronden zullen een groot aantal gebouwen opgericht worden die uitsluitend zullen dienen voor de Reichsführung van de SS.

De hoofdweg van het toekomstige dorp zal rond het middelpunt van de noordelijke toren van Wewelsburgkasteel passeren en een straal hebben van 635m. Deze hoofdweg zal met de kasteelgronden verbonden zijn d.m.v. 3 radiaalwegen en speciale poorten. Het SS-wooncomplex moet in het noordwesten liggen, de eigenlijke dorpskern in het noorden, en de SS-barakken in het westen van de kasteelgronden. Tussen de barakken en het dorp, in het huidige bos, wordt een exclusieve residentiële wijk gepland voor hooggeplaatste SS-leiders. Grote boerderijen, vooral erfelijke boerderijen, moeten in het zuidwesten van de kasteelgronden opgericht worden. Ze zullen later ontworpen worden in de vorm van goed geordende, verspreide vestigingen met ongeveer 3 tot 4 ervan gegroepeerd rond kruispunten.”

Dit betekende dat het landgoed de vorm had van een speer, waarmee het onbevestigde geloof beklemtoond werd dat de plek de bewaarplaats van de “Heilige Speer” zou worden. Naar verluidt zag Hitler de toekomst toen hij het museum in Wenen bezocht waar de “Heilige Speer” werd tentoongesteld, en was hij ervan overtuigd dat wie de speer bezat het lot van de wereld in handen had. Dat de Wewelsburg het Nieuwe Jeruzalem en het centrum van Duitsland ging worden werd duidelijk toen de architecten vanaf 1941 het bouwproject het “Centrum van de Wereld” noemden. Net zoals in heilige mythologie zou het bouwwerk op een berg liggen, omringd door een meer, vermits er plannen waren om de vallei te laten overstromen. Dit betekent dat het volledige dorp moest gekocht worden en de inwoners moesten verhuizen: iets waar de dorpelingen niet tevreden mee waren, vooral omdat het dorp 98% Katholiek was en zich dus vragen stelde bij de aanwezigheid van de SS met hun heidense rituelen. Het ziet er inderdaad naar uit dat, ondanks dat ze de SS als buren hadden, de dorpelingen hun christelijke geloof trouw bleven uitoefenen in de kerk die slechts een paar meter van de ingang naar de Wewelsburg stond.

Bartels grandioze visie heeft tot meerdere theorieën geleid die de ambitie van het project beklemtonen maar die een loopje nemen met de werkelijkheid. Om te beginnen werkten er bij de aanvang van de bouwwerken slechts zeventig “vrijwilligers” aan het kasteel. Deze arbeiders kregen versterking van andere arbeiders door de oprichting van een concentratiekamp/werkkamp. Met de aankomst in mei 1939 van honderd arbeiders uit het concentratiekamp van Sachenshausen, deed de “slavenarbeid” z’n intrede. Ze kwamen helpen in de steengroeve en bij het constructiewerk.

In 1935 werd de controle over het project van de SS-dienst voor Rassenkwesties aan Himmler overgedragen. Het daaropvolgende jaar stichtte Himmler de “Vereniging voor het behoud en de bevordering van het Duitse culturele erfgoed”, een vereniging die speciaal in het leven werd geroepen voor de ontwikkeling van Wewelsburg. Himmler was de voorzitter, maar het operationeel beheer was in handen van de Administratief Leider van de SS, Oswald Pohl, en Bartels was er voltijds werkzaam. De Vereniging had de leiding tijdens de hele duur van het project.

Doordat de bouwwerven over het hele dorp verspreid lagen konden de dorpelingen en bezoekers de vooruitgang van het werk opvolgen en de gevangenen bezig zien. In de plaatselijke kranten stond dat de aankomst van de gevangenen deel uitmaakte van de oprichting van een strafkamp, niets meer. En inderdaad, in 1939 waren zij, die naar het kamp gestuurd werden, bijna uitsluitend gevangenen die de groene driehoek droegen van gevangenen in preventieve opsluiting, t.t.z. beroepscriminelen; mensen die een crimineel verleden hadden en die daarom gearresteerd werden. Er waren al gevangenen ontsnapt en in januari 1940 veroorzaakte de tweede ontsnappingspoging onrust bij de lokale bevolking. Hierdoor werden in februari alle gevangenen terug naar het concentratiekamp van Sachsenhausen gebracht. Ze werden vervangen door zeventig nieuwe gevangenen, allen Getuigen van Jehova. Zij keurden ontsnappingen af om religieuze redenen en werden beschouwd als werkzame en gedisciplineerde gevangenen. Als gevolg kwamen er nog meer gevangenen, zo’n 300 in totaal.

Toen de oorlog uitbrak deed een nieuw type gevangene z’n intrede in het kamp: de Sinti en de Roma, evenals Sovjet oorlogsgevangenen; men heeft kennis van slechts twaalf joden die in het kamp verbleven hadden, en ze waren allemaal overleden. De nieuwe gevangenen moesten werken, maar werden omwille van de inferioriteit van hun ras ook vaak geslagen en mishandeld. Dit had tot gevolg dat ze weinig energie hadden om te werken, en de meesten stierven na een paar weken of maanden dwangarbeid. Elke lijnmanager weet dat mishandeling van het personeel ondermaatse resultaten teweegbrengt. Sindsdien was er in het kamp voor het eerst een aanzienlijke toename van het dodental.

Ondertussen had Himmler het kamp omgedoopt tot het “Niederhagen Concentratiekamp” en hij maakte er een onafhankelijk kamp van. Dat betekende dat 600.000 Reichsmark van de Duitse regering kon teruggevorderd worden, waardoor er meer cash was voor wat een, in tegenstelling tot wat men dacht, project met privé-investering was. Het was blijkbaar Himmler zelf die de naam van het oude bos Niederhagen koos zodat mensen het Wewelsburgkasteel niet met een kamp zouden associëren, en ook om er voor te zorgen dat zijn eigenbelang in deze beslissing niet te opvallend was.

Van de 3.900 aanwezige gevangenen tijdens het bestaan van het kamp van 1939 tot 1943, stierven er 1.285 en werden er 56 formeel geëxecuteerd. De crematoria in Dortmund en Bielefeld waren vanaf 1941 niet meer in staat om het aantal doden te verwerken en de SS vond dat transport over land te opvallend en te duur was. Daarom werd in 1942 in het kamp zelf een crematorium gebouwd. Er was echter geen begraafplaats waardoor de as lukraak verstrooid was of gebruikt werd als meststof in de kwekerij van het kamp. In 1943 werd het kamp gesloten waarbij de meeste gevangenen zich in Buchenwald vestigden. Een paar tientallen bleven echter achter en verbleven in de Wewelsburg zelf. Wat het kroonstuk van de Nazidroom moest worden, de “Tempel van de SS”, werd een duur concentratiekamp.

In 1943, toen het project “tijdelijk” stilgelegd werd, was enkel de Noordelijke Toren afgewerkt met uitzondering van de hoogste verdiepingen. Zoals reeds vermeld stelde de toren het werkelijke middelpunt van de wereld voor en vond hij zijn oorsprong in de crypte, die oorspronkelijk maar een waterreservoir was. Die werd heringericht als een ronde ruimte waar twaalf stoelen werden geplaatst: verwijzingen naar Koning Arthur en de Twaalf Ridders van de Ronde Tafel? De SS was in twaalf hoofddepartementen onderverdeeld (SS-Hauptämter), dus misschien waren de stoelen voor de twaalf leiders.

In het midden van het plafond is een swastika te zien, het symbool van de Nazipartij. De swastika (of hakenkruis) symboliseert de creatieve, actieve levenskracht, maar het zou uiteindelijk gezien worden als symbool van massamoord. Hoewel er geen ronde tafel staat is er een ronde verzakking in het midden van de kamer waarvan beweerd werd dat er in het midden een eeuwige vlam brandde. Joachim Escher, een gevangene, vertelde: “We moesten de stenen vloer in de crypte lager maken. Soms gebruikten we drilboren en soms breekijzers en houwelen, alles werd op kruiwagens geladen en buiten werden ze leeggemaakt, het was redelijk zwaar werk."

De kamer, die door sommigen de “Himmler Crypte” genoemd werd, ging, volgens bepaalde beweringen, de begraafplaats van Himmler worden. Het is bekend dat Himmler geloofde dat hij de incarnatie van Heinrich I was, de stichter en eerste koning van de middeleeuwse Duitse staat die blijkbaar de koning was aan wie men de kamer ging opdragen. Himmler geloofde ook dat Heinrich I Duitsland van indringers uit het Oosten beschermde. Anderen zeggen dat wanneer één van de leidinggevende SS-officieren overleed, men zijn as in het kasteel wilde begraven. Er wordt gespeculeerd dat de urnen van overleden officieren op de voetstukken in de kamer werden geplaatst, maar er is geen bewijs dat, als er zo’n plannen waren, ze ooit werden uitgevoerd. Het is echter geweten dat de kamer op de befaamde Mycenische koepelgraven moest lijken.

De swastika in het plafond van de crypte is verbonden met een zonnewiel dat ingewerkt zit in het midden van de marmeren vloer van de bovenliggende Obergruppenführsaal. Dit is een zaal met twaalf pilaren en twaalf nissen, die na de oorlog en tot 1986 tot een kerk werd omgevormd. Soms verwijst men naar het zonnewiel als de “Zwarte Zon” en oorspronkelijk lag er een gouden schijf in het midden. De kamer zou overeenkomsten vertonen met het Mausoleum van Theodorik in Ravenna. De nooit afgewerkte bovenste verdiepingen moesten dienst doen als ontmoetingshal voor het hele corps van de SS-Gruppenführer.  Bovenaan de toren zou een grote koepel komen met vensters [lantaarns] om de binnenkant te verlichten, maar dit werd ook nooit verwezenlijkt.

De Obbergrüppenfuhrerzaal

Hoe groots de ambities voor de Wewelsburg ook waren, het wordt helaas niet genoeg benadrukt dat dit een privéproject was, en niet een project dat beheerd, gedreven of gesteund werd door het Naziregime, hoe hoog Himmler ook in dat regime gerangschikt was. Himmler en zijn entourage stonden zelfs vaak voor uitdagingen en keken voortdurend uit naar meer fondsen. Naar verluidt was Hitler niet echt onder de indruk van Himmlers persoonlijke religieuze obsessie.

In 1933 stelde de Staatskonservator zijn veto tegen Bartels originele plannen voor de Noordelijke Toren. Hij was tegen de bouw van een platform van meer dan negen meter diep in de binnenplaats van het kasteel, dat als toegang tot de crypte moest dienen. Bartels begon zonder toestemming te bouwen, en maakte een gat in de 2,40m lange muur aan de voet van de toren. Het duurde tot 1941 voordat hij zijn plannen opnieuw ter goedkeuring voorlegde, en deze keer werden ze aanvaard.

De kosten van het Wewelsburgproject werden oorspronkelijk op 112.800 Reichsmark geraamd.  Het project werd vooral door Himmler gefinancierd met partijbeurzen en openbare subsidies, maar er waren ook privédonaties. Maar de kosten liepen al snel op (omdat de Vereniging moest opdraaien voor de operationele kost van het concentratiekamp, tot het door de staat werd overgenomen). De kosten voor de bouw en de aankoop van de gronden liepen op tot 15 miljoen Reichsmark. In 1938 ging de vereniging een eerste grote lening aan bij de Dresdner Bank, in de vorm van een persoonlijke lening aan Himmler voor een bedrag van 11 miljoen Reichsmark. Maar in de herfst van 1944 schatte Bartels de kosten op 250 miljoen Reichsmark en zei dat de bouw 20 jaar zou duren.

Tegen 1944 was al het werk aan het project echter stilgelegd door de sluiting van het concentratiekamp in 1943. De droom moest uitgesteld worden omdat alle werkkrachten aangewend werden om de oorlog te winnen. Het was duidelijk dat de Wewelsburg pas zou afgewerkt worden wanneer de oorlog gewonnen was. Toch werden de plannen in 1944 aangepast, o.a. met het ontwerp voor een luchthaven.

Hoewel de crypte en de Obergruppenführersaal vervolledigd werden, zouden de kamers van de Noordelijke Toren nooit gebruikt worden. Het was de bedoeling om jaarlijkse samenkomsten van de SS te houden in het kasteel, maar buiten eentje in 1941 hadden er nooit plaats. We weten al dat Himmler zelf maar zelden naar het kasteel kwam en als we terugblikken kan het misschien gezien worden als een ambitie waar hij z’n aandacht kon aan geven eens Duitsland de rol van overwinnaar had opgenomen zoals de plaatselijke legende voorspelde, maar waar hij niet veel tijd voor had om dit te verwezenlijken. Uiteindelijk werd hij natuurlijk verslagen.

Op Goede Vrijdag 30 maart 1945, toen het Naziregime op het punt stond te vallen, droeg Himmler aan Heinz Macher op om naar zijn hoofdkwartier in Brenzlau, in de buurt van Szczecin te komen. Hij gaf hem de opdracht de Wewelsburg te vernietigen. Die avond vluchtte de tweede kasteelkapitein, Siegfried Taubert, die tijdens de Conferentie van Groepsleiders op 8-9 november 1938 als SS-Groepsleider werd verkozen. Heinz Macher kwam met drie jeeps in Paderborn aan rond 10u ’s morgens op Paaszaterdag, en tegen 13u was het team al aan het kasteel om explosieven te plaatsen. Macher had echter niet genoeg munitie waardoor ze zich moesten behelpen met antitankmijnen en waarmee ze enkel de zuidoostelijke toren konden opblazen. Daarom werd besloten om het kasteel in brand te steken. Eens het vuur was aangestoken vertrok Macher om op Paaszondagnamiddag persoonlijk aan Himmler te rapporteren, wat leidde tot zijn promotie tot Sturmbannführer (majoor). Toen de Derde Infanterie Divisie van de Amerikanen de volgende dag het kasteeldomein innamen was de binnenkant van het kasteel volledig afgebrand, enkel de buitenmuren waren overeind gebleven.

Na de oorlog richtte men in de Crypte een artistiek herdenkingsteken op aan de wreedheden van het regime, maar de plaatselijke bevolking eiste dat het zou verwijderd worden. Sindsdien werden andere initiatieven om de doden te herdenken eveneens afgekeurd door de plaatselijke bevolking, blijkbaar omdat ze het verleden wilden vergeten omdat zij ook grotendeels slachtoffer waren van de plannen die Himmler had voor die plaats.

Op 29 juni 1950 werd het kasteel heropend als museum en jongerenherberg, en de keuken van Niederhagenkamp werd omgevormd tot brandweerpost. In 1973 startte men een twee jaar durend project om de Noordelijke Toren te restaureren, en tegen 1977 werd beslist om de volledige locatie als oorlogsmonument in te stellen. Het opende de deuren op 20 maart 1982.

De locatie blijft de bezoekers intrigeren en blijkbaar vooral de Engelse en Amerikaanse bezoekers. Wereldoorlog II in z’n geheel, die vooral de Angelsaksische mentaliteit blijft fascineren, heeft van Wewelsburg iets veel grootser gemaakt dan het ooit was geweest. Voor sommigen is de Wewelsburg het enigmatische “Graalkasteel” dat door de Nazi’s gebouwd werd, maar de plaatselijke autoriteiten willen het zien als een herinnering aan hoe wreedaardig de mensheid kan zijn. Maar misschien moet het gezien worden voor wat het was: een talisman van de macht van de SS. In die hoedanigheid kwam Wewelsburg in 1943 “ten val”, en het was duidelijk een voorteken van wat de SS achteraf te wachten stond. En daarom was het uiteindelijk toch nog een magische talisman.

Bron: www.philipcoppens.com

Vertaling: Mario Lossie