| |
Download PDF
Praxedes Fernandez, Dienares van God [1886-1936]
Zij was een moeder van vier kinderen en een mishandelde echtgenote
Praxedes Fernandez, die een moeilijk huwelijksleven had, was ook respectievelijk echtgenote, moeder, dienares en weduwe. Haar leven begon in het stadje Mieres, in het hart van de Asturische mijnvallei in het noordwesten van Spanje. Omringd door enorme bergen, was de vallei, en nu nog altijd, trots op haar Katholieke geloof, haar landbouwgronden en haar natuurlijke bronnen van ijzer, kwik, magnesium, zwavel en steenkool. De verschillende mijnen van de streek spelen een belangrijke rol in het leven van deze heilige vrouw. Haar vader, Don Celestino Fernandez, en de meesten van zijn familie, werkten in deze mijnen maar hij had nog andere bronnen van inkomsten. Hij was een succesvol mijningenieur en was landeigenaar; land dat hij gebruikte voor de productie van hout. Hij was een heel goede Christen, en zijn voornaamste deugd was liefdadigheid. Hij droeg niet alleen zijn steentje bij in de noden van de armen, maar zijn buren deden ook beroep op hem om beslissingen te nemen m.b.t. moeilijkheden in de buurt, en zelfs om de vrede te herstellen bij gezinsruzies.
De moeder van Praxedes was Amalia Garcia Suarez, die heel goed en gul was voor de armen. Ze was heel spaarzaam in het huishouden en was een harde werkster die steeds bezig was. Net zoals haar echtgenoot, was ze heel gelovig. Ze namen beiden regelmatig deel aan de ontvangst van de sacramenten, en leidden gezinsgebeden. Kortom, ze leken de geschikte ouders voor een toekomstige heilige.
Het koppel had twaalf kinderen, maar vijf ervan stierven tijdens de kinderjaren. Praxedes werd als vierde geboren. Toen Praxedes twintig maanden oud was en nog steeds niet kon stappen, gebeurde er iets eigenaardigs. Vermits haar jongere broer ook nog klein was, nam de moeder, die haar handen meer dan vol had omdat ze twee kinderen moest dragen, haar toevlucht tot de H. Rita van Cascia. Terwijl ze een Mis die aan de heilige werd opgedragen bijwoonde, vroeg Amalia de heilige om haar tussenkomst in de zaak. Toen ze terug thuis kwam was Amalia opgelucht en heel tevreden, toen ze Praxedes met open armen naar haar toe zag komen lopen. Het plotselinge antwoord op haar gebed werd door de buren als een mirakel beschouwd. Tijdens haar leven was de H. Rita één van de favoriete heiligen van Praxedes.
Praxedes’ leven van liefdadigheid begon toen ze vier of vijf jaar oud was, toen er bij haar thuis een arme man op de deur klopte en om iets te eten vroeg. Praxedes rende naar de keuken, nam een mes, en sneed een boterham van het brood, die echter helemaal in stukken was. De arme man was desondanks tevreden.
Ismaël, Praxedes’ broer, vertelde later: "Haar godsdienstige neigingen werden op heel prille leeftijd wakker." Haar grootste vreugde tijdens haar kindertijd, was het bidden van de Rozenkrans met het ganse gezin. Haar zus Celestina getuigde: "Ik weet dat Praxedes de vurigste was om de Rozenkrans te bidden. Ze was ook een gehoorzaam kind, stelde nooit in vraag wat men haar opdroeg, en was steeds vlug om anderen te helpen. Ze begon op vroege leeftijd ook een aanleg voor het huishouden te tonen; ze hielp haar moeder in het huis en zorgde voor haar jongere broers en zussen.
Een maand nadat ze haar Eerste Communie had gedaan, werd Praxedes geconfronteerd met haar eerste tragedie toen haar broer Hijinio, die met haar het minst verschilde in leeftijd, op zesjarige leeftijd overleed aan difterie. Het was op dat moment dat ze de ijdelheid van aardse dingen begon te zien.
Toen ze elf jaar was, verhuisde het gezin naar Sueros, de geboorteplaats van haar vader. Hier bouwden ze een huis met twee verdiepingen, waarbij de bovenste verdieping gebruikt werd als leefruimte. Het gelijkvloers werd omgebouwd tot een delicatessenwinkel en een warenhuis, met eveneens een bakkerij die het hele dorp bevoorraadde. De delicatessenwinkel, het warenhuis, en de bakkerij werden heel populair in het dorp en de omringende gebieden. Er was ook een naaiatelier, waar jonge vrouwen kwamen werken. Praxedes naam graag de huishoudelijke taken voor haar rekening, en hielp ook in de winkel. Daarnaast onderhield ze ook nog twee tuinen, liet de schapen grazen, hielp ze in de bakkerij om deeg te kneden en hielp ze ook nog eens met de opvoeding van de jongere kinderen. Hard werken zou het keursmerk van haar hele leven worden.
Elk lid van het gezin had z’n taken, en hun gezinsleven was ideaal. De buren merkten de levendige en joviale gesprekken, de muziek, het zingen en het dansen op, en noemden het huis terecht "De Buurt van Vreugde." Praxedes was een heel gelukkige vrouw die ervan hield de "jota" te dansen, een Spaanse volksdans, maar ze deed het met matigheid en bescheidenheid.
Toen Praxedes ouder werd, verspilde ze haar tijd niet aan spelen en dansen zoals de meisjes van haar leeftijd. Praxedes, een opmerkelijk kind, was steeds bezorgd om de armen, de zieken, de behoeftigen, en was steeds gehoorzaam aan en liefdevol voor haar ouders en anderen. De zachtheid waarmee ze haar ouders behandelde was voorbeeldig, vooral tijdens de momenten dat haar vader aan chronische maagproblemen leed.
In januari 1896, toen Praxedes zo’n twaalf jaar oud was, liep ze school bij de Dominicaanse Zusters van de Aankondiging, die ervoor zorgden dat ze meisjes een opleiding gaven die overeenstemde met hun toekomst als echtgenotes en moeders. Haar leraressen hebben ons prachtige beschrijvingen gegeven over het leven van Praxedes tijdens deze tijd. Eén van de leraressen zei: "Ze was altijd heel fatsoenlijk, en ik weet dat alle leraressen veel eerbied voor haar hadden. Ze toonde een grote liefde voor haar moeder, en hielp haar thuis met alles wat gedaan moest worden. Ze was de lieveling van haar vader. Haar zussen waren ook goed, maar zij had iets speciaals en was de beste van hen allemaal. Zelfs op jonge leeftijd was ze heel vroom. Ze woonde alle kerkdiensten bij, en ze was altijd attent voor de zusters."
Eén van haar klasgenotes schreef later over haar: "Ik kende Praxedes op de Dominicaanse Zustersschool. Ik merkte haar deugdelijke houding op. Ik ben ervan overtuigd dat ze zelfs als kind goed was. Ze vervulde haar plichten, zowel godsdienstige als andere. Ze ging vaak naar de Mis. Ik zag haar nooit boos. Enkel al door haar gedrag merkte men haar nederigheid op."
Een andere vorige klasgenote schreef: "Ik leerde Praxedes kennen tijdens onze schooldagen. Geen enkele mate van lof zou ooit de werkelijkheid van haar goedheid kunnen evenaren, want ze was heel godsdienstig, heel vreugdevol en buitengewoon bescheiden."
Celestina, de zus van Praxedes, schreef ooit over haar: "Ze was de vurigste van allemaal. Ondanks het feit dat er thuis zoveel te doen was, ging ze met ons moeder om zes uur ’s morgens steeds naar de novenen voor de H. Rita en de H. Antonius."
Als puber droeg Praxedes steeds de zwaarste last. Haar nicht, Benigna Fernandez zei: "niet enkel thuis, maar ze werkte ook op het veld en met de dieren. Soms zag ik haar op haar hoofd een mand vol aardappelen, uien of andere groenten uit de tuin dragen." Praxedes was ook de huishoudster, kokkin, bakker, tuinierster, herderin en naaister. Ze was niet vies van werk. En dit allemaal bovenop haar favoriete, tijdrovende godsdienstige bezigheden. Een aantal jaren later werkte ze in haar parochie als catechismuslerares, en één van haar studentes vertelt: "Ze gaf les met zo’n toewijding dat de les vaak langer duurde dan toegelaten ... Dat deed ze vele jaren lang."
Toen de Gravin van Mieres en één van de nonnen "Naaien voor de Armen" oprichtten om armen van de streek van kledij te voorzien, deed Praxedes mee en overtuigde ze veel jonge dames om gratis hun diensten aan te bieden. Toen in 1908 de Vereniging van de Dochters van Maria, voor ongehuwde jongedames opgericht werd, trad Praxedes diezelfde dag nog toe, en ze werd uiteindelijk benoemd tot eerste adviseuse van de vereniging. Ze werd ook koorleidster voor de jonge vrouwen, en bleef actief lid tot de dag van haar huwelijk.
Als jonge vrouw, en zelfs vroeger, woonde ze dagelijks de Mis bij en ontving ze de H. Communie. Ze bezocht vaak het Heilig Sacrament. Ze bad dagelijks de Rozenkrans en deed vaak de Kruisweg. Later, in 1911, vervoegde ze het Aartsbroederschap van het Allerkostbaarste Bloed, wat tot een grote toewijding voor het Lijden leidde.
De dochters van het gezin begonnen de aandacht van jonge mannen aan te trekken, maar Praxedes kreeg het meeste aandacht. Ze was een heel mooi meisje. Ze had ros haar en helderblauwe ogen. Ze sprak weinig en was formeel en beschaafd. Ze had geen interesse in de laatste trends, maar bezat alle kwaliteiten die een jonge man in een vrouw waardeert.
Hoewel ze geen interesse had in het huwelijk en eraan dacht om in het klooster te gaan, adviseerde haar spiritueel adviseur haar iets anders. Daarom ging ze akkoord om een aantal mannen te ontmoeten. Ze wees ze allemaal af, tot ze in haar gezinswinkel Gabriël Fernandez Martinez ontmoette. Hoewel hij niet gekend was omwille van economische of sociale status, zag Praxedes goedheid in hem. Hij was elektrieker van beroep, en vast en zeker een goed man. Toen hij uiteindelijk bij het gezin van Praxedes met zijn voorstel op de proppen kwam, vreesde de vader voor het verlies van z’n dochter, terwijl de moeder vreesde dat ze Praxedes’ hulp ging verliezen. Op een dag zei Gabriël: "Ik zou Praxedes voor geen andere vrouw in de wereld willen ruilen, zelfs niet voor een koningin of keizerin."
Het huwelijk werd voltrokken op 25 april 1914, toen Praxedes achtentwintig was en Gabriël eenendertig. Praxedes verliet haar gezin dat, dankzij hard werken en spaarzaamheid, rijk was geworden. Nu was ze de echtgenote van een eenvoudig man die weinig verdiende. Na hun huwelijksreis betrokken ze een appartement met één kamer in de stad Figaredo, kort bij het werk van Gabriël. Het appartement bevond zich in het huis van een vrouw met drie kinderen. Ze deelden de keuken, maar er was nooit onenigheid tussen de vrouwen.
Praxedes stelde al vlug vast dat Gabriël zich tevreden stelde met een minimum aan godsdienstige plichten, en stond ver van de idealen van zijn echtgenote.
Was Praxedes een mishandelde echtgenote? We weten dat Gabriël een gewelddadig temperament ontwikkelde, en dat Praxedes haar schoonmoeder nooit vertelde over hoe hij haar behandelde. Er kwam echter één incident aan het licht. Het gebeurde op Goede Vrijdag in 1915, nadat Praxedes terugkeerde van de kerkdienst, waarvan Gabriël vond dat het teveel van haar tijd in beslag nam. In een vlaag van woede sloeg hij Praxedes. De eigenares van het huis zag dit en vertelde het onmiddellijk aan Filomena, de moeder van Gabriël. Verontwaardigd ging Filomena onmiddellijk kijken of het waar was. Het enige wat Praxedes zei was: "Gabriël is goed voor mij, en ik heb niets slechts te zeggen over hem." Filomena apprecieerde de goedheid van Praxedes en zei: "Hoe goed en heilig is Praxedes. Mijn zoon is haar niet waard." Filomena confronteerde Gabriël met de zaak, en er werd een verandering merkbaar. Praxedes slaagde erin de woede-uitbarstingen van haar man te kalmeren, en beetje bij beetje werd hij minder hard. Gabriël zei later: "Ik ben blij dat ik haar als m’n echtgenote heb genomen. Ik ben volledig overtuigd en leef heel tevreden met haar ..."
Tien maanden na hun huwelijk verwelkomden Gabriël en Praxedes hun eerste kindje. Ze noemden hem Celestino, naar de overleden vader van Praxedes. Na het doopsel van het kindje, droeg Praxedes hem op aan de Moeder van God. Kort daarna verhuisde het koppel van het appartement met één kamer, naar een huis met twee verdiepingen, een binnenplaats en een tuin. Praxedes was gelukkig, en teelde haar eigen groenten en bloemen, en ze spendeerde vele uren aan naaiwerk voor het gezin. Het volgende jaar, 1916, werd Arturo geboren. Enrique werd geboren in 1917, en Gabriël in 1920. Ze werden allemaal toegewijd aan de Heilige Maagd Maria.
Het huwelijksleven van Praxedes voorzag veel gelegenheden voor het beoefenen van deugdzaamheid. Dat werd bewezen door wat plaatsvond toen Gabriël regelmatig een nabijgelegen taverne begon te bezoeken. Het was op dat moment dat zijn liefde voor z’n echtgenote bekoelde. Consuelo, de neef van Praxedes, getuigde: "Ik zag dat Gabriël haar soms heel ruw behandelde, dictatoriaal en minachtend, alsof hij haar niet waardeerde. Op zo’n momenten boog Praxedes, die steeds aan het naaien was, het hoofd en weende, zonder hem te antwoorden of zichzelf te verdedigen." Een buur verklaarde: "Gabriël maakte het moeilijk voor Praxedes, maar ze klaagde nooit of zei nooit iets tegen iemand. Slechts één keer vertrouwde ze haar probleem toe aan een oom langs vaderszijde, die haar aanraadde Gabriëls moeder in te lichten."
Filomena sprak blijkbaar met haar zoon over z’n gedrag, vermits er een volledige ommekeer kwam en hij nooit meer naar de taverne ging. Gabriël was zeker geen perfecte echtgenoot. Zijn armtierig salaris, dat altijd een probleem was, verhinderde hem echter nooit om z’n vrienden regelmatig mee uit eten te nemen. Hij rookte veel en spaarde z’n geld niet.
Doorheen al deze moeilijkheden bleef Praxedes verder bidden. Ze ging dagelijks naar de Mis, bad de Rozenkrans, en bezocht regelmatig het Heilig Sacrament. Bovendien leek ze altijd te bidden terwijl ze haar huishoudelijke taken deed.
Op zekere dag had Praxedes een voorgevoel dat ze spoedig haar man zou verliezen. Dat gebeurde ook, toen twee goederenwagons volgeladen met stenen, los raakten en de helling afrolden en de locomotief raakten waar Gabriël en een stoker verpletterd werden.
Zonder het inkomen van haar man, wendde Praxedes zich tot haar familie. Amalia, haar moeder, was nu een zeer rijke vrouw. Alle leden van het gezin waren welvarend, behalve Praxedes. Haar vader had voorzien in het onderhoud van zijn dochters als ze weduwe werden. Amalia wilde echter geen geld geven, en om de zaak te regelen raadde ze Praxedes aan om met haar kinderen bij hen te komen wonen.
Florentina, de jongere zus van Praxedes die nog thuis woonde, was hier niet mee opgezet. Op een dag zei Florentina: "Het zou beter zijn als jij met je kinderen zou vertrekken en mij en moeder met rust laat." Hierop antwoordde Praxedes rustig: "Als ik de erfenis krijg die me volgens vaders wens op zijn sterfbed toekomt, zal ik met plezier vertrekken. Anders heb ik niets om van te leven." Florentina maakte er geen geheim van dat ze het haatte dat Praxedes bij hen woonde, en maakte vaak ruzie met haar. Op zeker moment deed ze een kast op slot waarin haar lievelingseten lag. Praxedes zorgde ervoor dat haar zonen alles aten wat ze hen kon geven, maar zij at vaak restjes, en vaak een maaltijd van brood en melk.
Met de terugkeer van Praxedes in het ouderlijke huis werd de meid ontslagen, en Praxedes nam het onderhoud van het huis op zich, en werd in alle opzichten een meid. Vermits ze geen inkomen had was ze verplicht om de afgedankte schoenen van haar moeder en zus te dragen, en de kledij voor haar zonen maakte ze van de kledij die hun vader had achtergelaten. Eén van de zonen van Praxedes zei later: "Mijn moeder deed al het zware huishoudelijke werk en werkte zelfs in de tuin. Mijn moeder bediende iedereen aan tafel en at wanneer iedereen gedaan had met eten. Ze ging als laatste slapen, en nooit voor middernacht. Met andere woorden, ze was de meid van het huis."
Toen haar schoonmoeder overleed erfde Praxedes haar huis, dat ze verhuurde zodat ze zelf een klein inkomen had. Rond deze tijd begon Praxedes te helpen tijdens drie dagelijkse Missen; twee in Mieres en één in Fabrica. De afstand tussen de twee kerken legde ze te voet af. In de jaren 1930 zei ze: "na het ontvangen van de H. Communie, voel ik een enorme hitte in mijn borst." Het leek erop dat Praxedes uitzonderlijke genaden ontving.
Rond het jaar 1927 deden antigodsdienstige overtuigingen hun intrede in de vallei, waarbij duivelse uitlatingen gebeurden tegenover iedereen die zich aan God toewijdde. Door de parochiepriester te helpen, deed Praxedes al wat ze kon voor de kerk. Haar eigen kinderen brachten andere kinderen, die op straat bedelden, mee naar huis, waardoor haar liefdadigheid voor de zieken en de armen nog toenam. Praxedes was opgetogen dat ze deze arme ongelukkigen kon voeden en kleden.
Ondanks het communistische antiklerikalisme en tot groot genoegen van Praxedes, trad haar zoon Enrique toe tot het Dominicaans seminarie. Ze had altijd gewild dat één van haar zonen priester zou worden. Op een keer toen ze Enrique een bezoekje bracht in het seminarie, vertelde Vader Felix Velez, bij wie Praxedes te biechten ging, aan één van de moeders: "Enriques moeder is een heilige." Tijdens de laatste jaren van haar leven, trad Praxedes toe tot de Derde Orde van de H. Dominicus, een vereniging voor leken.
Arturo, de kleine deugniet van het gezin die van school gegaan was om in de mijnen te gaan werken, werd gedood door een trein, op bijna dezelfde wijze als z’n vader. Door deze tragedie vond Praxedes een zekere verlichting in haar geloof en vertrouwen in Gods genade. Toen men haar geld gaf voor bloemen, spendeerde ze het aan dertig Gregoriaanse Missen voor de rust van zijn ziel. Tijdens de derde Gregoriaanse Mis voor Arturo, zag Praxedes in haar scapulier haar zoon in de armen van de Heilige Maagd. Vol van vreugde keerde Praxedes terug naar huis en zei: "Nu ben ik gelukkig, want mijn zoon werd gered."
Tijdens deze tijd, toen priesters nergens welkom waren door de communistische haat voor alles wat godsdienstig was, weigerden de mensen om hun stervenden de laatste sacramenten te laten ontvangen. Praxedes vulde deze leegte op door niet alleen de zieken bij te staan, maar ook de stervenden, die ze zo goed ze kon op de dood voorbereidde. Men liet toe dat Praxedes deze daden van liefdadigheid uitvoerde omwille van haar reputatie van heiligheid, haar bevalligheid, en haar ware liefde voor anderen.
Zoals de H. Theresa van Avila, met wiens geschriften ze vertrouwd was geworden, vastte Praxedes volgens de regels van de Ongeschoeide Karmelieten en de grote heiligen van de Kerk. Op vrijdag at ze enkel een eetlepel kikkererwten, en op zaterdag vastte ze op water en brood. Snoep, waar ze zo dol op was, at ze slechts op één dag: Paaszondag. Al deze boetedoeningen irriteerden haar familie, die meerdere keren hun bezwaren uitspraken.
Praxedes kreeg financiële verademing toen haar broer haar een aanzienlijk geldbedrag gaf. Daarbovenop ontving ze geld voor Arturos dood, en dit, samen met de huur die ze ontving van het huis dat ze geërfd had, liet haar toe om gul te zijn voor de armen. Ze hielp hen door geld onder de kussens van de zieken die ze geholpen had, achter te laten. Praxedes zei ooit: "Men doet geen liefdadigheid voor de armen met wat men over houdt. Ze moeten de kwaliteit en kwantiteit krijgen die men aan een familielid zou geven."
Er zijn getuigenissen in overvloed over de hulp van Praxedes aan de armen en zelfs aan hen met besmettelijke ziektes, en zij die de sacramenten nodig hadden. Al diegenen die Praxedes kenden waren meer dan dankbaar voor haar hulp, en beschouwden haar als een heilige. Eén bedelaar noemde haar "de moeder van de armen." Die uitspraak moet Praxedes plezier gedaan hebben.
Toen de plagen van tyfeuze koorts en darminfecties door de buurt trokken, was Praxedes één van de getroffenen. Ze had dysenterie en moest overgeven, en ze was genoodzaakt in bed te blijven. Dit was de eerste keer dat ze ernstig ziek was geweest. Naast deze problemen had ze ook pijn door appendicitis, en dit alles offerde ze aan God. Uiteindelijk kreeg ze buikvliesontsteking, wat enorme pijn veroorzaakt maar die ze verbeet zonder ook maar één kreun. Na een paar dagen overleed Praxedes, in het bijzijn van twee priesters. In haar rouw riep Amalia, Praxedes’ moeder uit: "Mijn dochter was een heilige."
De begrafenis vond de volgende dag plaats, op 7 oktober, het feest van de Heilige Rozenkrans. Door de burgeroorlog die toen in Spanje woedde, werden er meerdere begrafenissen tegelijk gedaan. Al wie op het Oude Kerkhof van Oviedo was begraven, werd achteraf overgebracht naar een gemeenschappelijk graf op het moderne kerkhof van San Esteban de la Cruces. Om die reden werd het graf van deze heilige vrouw nooit teruggevonden, maar later stelde men vast dat ze was begraven geweest op de plaats waar vandaag het Aartsbisschoppelijk seminarie van Oviedo staat.
Bron: Joan Carroll Cruz
Vertaling: Mario Lossie 
|
|
