Het is amper een paar weken geleden dat ik de komeet Honda-Mrkos-Pajdusakovo aan het waarnemen was, die we om het gemakkelijk te maken komeet Honda M-P noemen. Zij bevond zich heel laag aan de zuiderse hemel in het sterrenbeeld Zuidervis. Met het gebruik van de tijd als lokmiddel, heb ik twee dingen waargenomen: het ene rond middernacht en het andere zo’n twee uur daarna. Op die wijze kon ik een flauwe, ronde en nevelige gloed bemerken overdwars het sterrenbeeld over een tijdspanne van twee uur.
Natuurlijk was het niet iets uitzonderlijk om naar te kijken, maar een oude vriend opnieuw ontmoeten doet steeds deugd. Ik zag de komeet voor het laatst in 2001 en daarvoor nogmaals in 1995. Honda M-P is, wat astronomen noemen, een terugkerende of periodieke komeet, zowat als de komeet Halley, maar met een kleinere omloop en vandaar ook een minder lange periode vooraleer ze terugkeert. De komeet werd in 1948 ontdekt door twee Japanse amateur-astronomen en bijna tegelijkertijd ook gezien door Antonin Mrkos en Ludmila Pajduskova.
Periodieke kometen
Periodieke kometen zijn kometen die een baan hebben met een omlooptijd die minder is dan 200 jaar of kometen waarvan meer dan één perihelium passage werd geobserveerd. [bvb 153P/Ikeya-Zhang]. Zij krijgen een nummer voor de naam, die meestal na de tweede passage wordt toegevoegd. Hierdoor zijn er dus nog periodieke kometen die geen voorafgaande code hebben, zoals P/2005 T5 [Broughton]. Bijna altijd wordt de komeet naar zijn ontdekker genoemd, maar in een paar uitzonderlijke gevallen is dit niet zo en draagt ze de naam van de persoon die de komeetbaan berekende, zoals 2P/Encke en 27P/Crommelin. De baan van een periode komeet met kleine baan is moeilijk te berekenen door de vele storingen van de aantrekkingsvelden van de planeten.
Bij de kometen die dezelfde naam dragen maakt de voorgaande code dan het onderscheid. Een voorbeeld hiervan zijn de 9 kometen ontdekt door Eugene Shoemaker en David Levy, namelijk 181P, 192P. Dikwijls wordt ook gezegd komeet Shoemaker-Levy 6 en komeet Shoemaker-Levy 1.
In de Astronomische nomenclatuur staat de letter "C" voor een niet-periodieke komeet, de letter "P" voor een periodieke komeet, de letter "D" voor een verdwenen of verbrande komeet, de letter "X" voor een komeet met onberekenbare baan en de letter "A" dat verkeerdelijk voor een komeet werd aanzien maar eigenlijk een dwerg planeet is. Sommige kometen behielden de voorletter "C" tot de volgende observatie indien hun omlooptijd groter is dan 30 jaar
De volgende keer dat Honda ons een bezoekje komt brengen zal in het jaar 2017 zijn, waarbij ze de aarde het dichtst zal benaderen tegen 11 februari.
Honda behoort tot de korte termijnkometen van de Jupiterfamilie of zij met een kringbaan van minder dan 20 jaar die onder invloed staan door het zwaartekrachtwonder Jupiter. Terwijl de komeet elke 5.3 jaar langs de zon gaat, benadert ze van tijd tot tijd dicht de planeten Venus, Aarde en Jupiter. Als ze langs Jupiter gaat kan de grote zwaartekracht de baan lichtjes wijzigen. Dit gebeurde ondermeer in 1983 en zal opnieuw gebeuren in 2030.
Op maandag 15 augustus, kwam Honda dicht voorbij de aarde razen, relatief gezien dan, op een afstand van iets meer dan 9 miljoen kilometer. Om u een idée te kunnen vormen: dit is zo’n 23 maal de afstand aarde-maan, dus nog steeds een veilige afstand. Er werd mij gevraagd of de komeet enige invloed zal hebben op onze Aarde, en mijn antwoord is "neen." Honda is amper een kilometer groot en veel te klein om enig meetbaar effect op onze veel grotere, vaste planeet te kunnen hebben. Als er al van invloed sprake zou kunnen zijn, is het juist omgekeerd en kan de aarde lichtjes invloed hebben op de baan van de komeet.
Toen ik de komeet Honda-M-P zag, gaf ze een flauw lichtschijnsel af in een grote amateur telescoop van 40 centimeter. Midden augustus was ze veel helderder met een lichtsterkte 8.5 en een coma of komeetatmosfeer van zowat de helft van de maanoppervlakte.
U hoeft zich geen zorgen te maken, want de coma zal zeker de aarde niet bereiken. De kortste afstand van Honda was;zo’n 9 miljoen kilometer en de nevelige gloed rond de kleine komeetkern heeft een lengte van 70.000 kilometer, veel te klein dus om onze planeet te kunnen raken. Zelfs als we door haar buitenste coma zouden langsgaan, zou het meest optimistische effect een mooi spektakel van meteoren zijn. Coma’s zijn sterk verdund en het ijs, stof en de smalle rotsen zouden vlug verdampen bij het binnendringen van onze bovenste atmosfeer.
Hoe dichter een hemels voorwerp zich bij de aarde bevindt, hoe sneller het zich lijkt voort te bewegen in de lucht. Omdat de komeet op haar dichtste afstand begon te komen terwijl wij 15 augustus naderden, nam ze vlug in snelheid toe tot die dag. Tijdens de maand augustus bijvoorbeeld nam de komeet zo’n twee graden in beslag in het zuiderse sterrenbeeld Kraanvogel. Dat nam toe tot ongeveer 3 graden en tegen 14-15 augustus doortrok Honda M-P zo’n tien graden van de zuiderse hemel.
De volgende anderhalve maand is de komeet nog steeds zichtbaar in het uiterste zuidelijke deel van Australië en dat rond 1 uur ‘s nachts, maar na de veertiende, zullen enkel de waarnemers van de zuidelijke hemisfeer ze zien. Om de komeet te zien heb je wel een kleine telescoop nodig, daar ze zeer verspreid wordt en niet helderder dan magnitude 8 zal zijn. Ook komt de maan dan in haar volle fase, waardoor de hemel sterk wordt verlicht en zo het object nog moeilijker vindbaar zal zijn.
Na haar dichtste nadering, gaat Honda M-P over naar de noordelijke hemisfeer en begint ze opnieuw helderder te worden [magnitude 6] en dit tegen einde september, waabij ze dan voor de ochtend zichtbaar zal zijn voor sterrenliefhebbers begin oktober in de noordelijke hemisfeer. Er wordt tegen dan verwacht dan men met een goede verrekijker het object zal kunnen waarnemen, met zo’n 7 magnitude.
Samen met Elenin opnieuw een verband met Joodse kalender, maar ook met de Christelijke kalender
Bijzonder in 2011 is ook dat op 15 augustus [Maria Tenhemelopneming] de komeet Honda-Mrkos-Pajdušáková de Aarde het dichtst naderde tot op 9 miljoen kilometer en wel om 8 uur ‘s morgens. De komeet zal het best zichtbaar zijn vanaf het zuidelijk halfrond. Bij ons komt de komeet vanaf 18 augustus boven de horizon, maar wel laag, zodat ze niet waarneembaar zal zijn in onze streken met een declinatie van -68°
Op 11 september 2011 staat Elenin het dichtst bij de zon namelijk 0,482 AU van de zon. Hun magnetische velden beinvloeden elkaar dan maximaal.
Na haar dichtste nadering, gaat Honda M-P over naar de noordelijke hemisfeer en begint ze opnieuw helderder te worden [magnitude 6] en dit tegen einde 28 September, waarbij ze dan voor de ochtend zichtbaar zal zijn voor sterrenliefhebbers begin oktober in de noordelijke hemisfeer. Er wordt tegen dan verwacht dan men met een goede verrekijker het object zal kunnen waarnemen, met z’n 7 magnitude. Om precies te zijn zal de periodieke komeet 45P/Honda-Mrkos-Pajdusakova in periheliumdoorgang op 0,53 AE van de zon komen te staan om 18 uur.
Hierbij dienen we, net als voor de komeet Elenin, te onthouden dat daags daarna het Joodse Nieuwe Jaar 5772, "Rosh Hashjana," precies tijdens die dagen staat Elenin tussen de Aarde en de Zon in staat.
Alsof dit alles nog niet voldoende is, komt er nog zich nog een derde komeet opdringen, omstreeks 27-28-29 september zal de komeet Levy eveneens op één lijn staan met de zon.
Tegen de ochtend van 7 oktober wordt het echt interessant en zal de komeet Honda zich bij de komeet Elenin vervoegen op zo’n vier graden afstand [acht volle manen] aan haar noorderzijde. Alhoewel beide kometen zich op een verschillende afstand met de aarde zullen bevinden. [145 miljoen kilometer voor Honda MP tegen 35 miljoen kilometer voor Elenin, zullen ze zich ongeveer in dezelde zichtlijn bevinden. Dit zal een prachtig en uitzonderlijk luchtspektakel zijn!
Elenin en Honda als tweelingen aan de nachtelijke hemel
Het ogenblik dat de komeet het dichtst Elenin de aarde zal voorbijgaan, 16 oktober 2011, valt midden het Joodse Loofhuttenfeest, dat dit jaar aanvangt op de avond van 12 oktober en duurt tot ’s avonds 19 oktober.
Verdere gegevens
Op 17 oktober is de datum dat Elenin het dichtst bij de aarde zal staan, nl. zo’n 35 miljoen kilometer.
Op 22 oktober 2011 kruist Elenin de baan van de aarde op een afstand van 0,242 AU van de aarde.
Op 24 november 2011 staat de aarde weer tussen Elenin en de zon in op een afstand van 0,6 AU van Elenin en de zon dus op 1,6AU van Elenin.
18 juni 2012 staat Elenin weer op 1 lijn met de zon en de aarde, maar op een afstand van 4,2 AU van de zon en 5,2 AU van de aarde. De zon staat nu dus tussen Elenin en de aarde in.
Op 26 december 2012 is de laatste samenstand. Dan staat Elenin , de aarde en de zon weer op 1 lijn. De afstand van de aarde tot Elenin is dan 5,2 AU en tot de zon 6,2 AU
