De zeven niveaus van het liegen

	Download PDF De zeven niveaus van het liegen Wij liegen meer dan we denken. En dat is een deel van het probleem Ieder mens op deze planeet is soms een Oscarwinnaar in het liegen. Hebben wij niet allen gelogen zonder ontdekt te worden? Zoals de Bijbel zegt, "Er is geen rechtvaardige, zelfs niet één, Hun keel is een open graf, hun tong is bedrieglijk." [Rom. 2, 10-13]. Mijn echtgenoot en ik, ons bewust van deze realiteit, hebben een afspraak gemaakt. Als een van ons liegt tegen de ander, bekennen wij elkaar deze leugen binnen de drie dagen. Misschien is mijn grootste veelvoorkomende leugen, dat ik mijzelf zeg dat ik dingen kan doen in minder tijd dan ik gewoonlijk kan. En op deze manier liegen tegen mezelf zet me aan om tegen anderen te liegen. Hoe vaak heb ik mijn echtgenoot gezegd dat ik op een bepaalde tijd op een bepaalde plaats zou zijn, terwijl ik in mijn hart niet echt van plan was om mijn woord te houden? Ik zei hem dat ik er zou zijn, maar ik was er niet. Mijn echtgenoot leerde om mij niet te vertrouwen omdat mijn daden niet altijd samen gaan met mijn woorden. Om mezelf te rechtvaardigen, zie ik mijn traagheid als een kleine karakterfout. In andere woorden, ik ben oneerlijk over mijn egoïsme [ik wil mijn egoïsme verbergen, negeren] dat mijn wijze van tijdbeheersing karakteriseert. Eerder in ons huwelijk, argumenteerde ik heftig dat "te laat zijn" en "liegen" onbelangrijk zijn. Ik wou de waarheid niet zien, want de waarheid vervolgde mij. Het is niet leuk om eraan herinnerd te worden dat van iedereen gevraagd wordt om nederig te zijn, waarachtig te zijn in ons spreken en in onze harten, daar wordt je inderdaad regelmatig prikkelbaar van. Wij zijn allen vatbaar. Wij allen weten hoe het is om toevlucht te zoeken in de leugen. Wanneer het onbewust gebeurt, bemerken wij nauwelijks hoe ver wij zijn afgedwaald. Waarschijnlijk hebben wij allen een leider gekend die intimideert en verwijt in plaats van te beseffen dat iedereen weet welke fouten de leider zelf maakte. Liegen is erger dan het lijkt. Het is meer satanisch dan Christelijk. Jezus verwijst naar satan als "een leugenaar en de vader van de leugen" [Joh. 8,44]. Als tegenstelling, zegt Jezus dat Hijzelf de Waarheid is [Joh. 14,6]. Zijn er uitzonderingen? De profeet Jeremia zegt, "Niets is zo onbetrouwbaar als het hart, onverbeterlijk is het, wie kan het peilen?" [Jer. 17: 9]. Wat zo aantoonbaar aan ons menselijk falen is, is de universele tendens het verraad van de leugen te minimaliseren. Wij vinden dat bepaalde vormen van liegen gewoon normaal zijn. Wij zijn snel om te herinneren aan Rahab en Corrie ten Boom om hen als heilige leugenaars te citeren. Of misschien zeggen wij dat weigeren te liegen een of andere manier van eigen liefdeloosheid is. Meerdere personen, die een deel van dit artikel lezen, uiten de bezorgdheid dat, als wij allen altijd de waarheid zouden zeggen, wij onbeleefd zouden zijn. De Jim Carry-komedie "Liar Liar" uit 1997 komt op. Carrey's karakter geeft een komische weergave van wat er gebeurt wanneer mensen zo eerlijk zijn dat zij niet toevoegen wat zij zeggen over anderen. Er is een groot verschil tussen onbeleefd uitflappen en waarachtig zijn, net zoals tussen zachtmoedige tact en zachtmoedige leugen. Ik vraag me af of we verdedigers  van dagelijkse "leugentjes om bestwil" zijn. Want wij zijn te lui om creatieve wegen te vinden, om uit liefde de waarheid te spreken. Mijn gevoel is dat de meesten van ons defensief zijn t.o.v. onze leugens omdat wij onszelf beschermen. Wij zijn te langzaam om de waarheid onder ogen te zien in het verschil tussen ons karakter en dat van God. Volgens de Schrift "liegt God niet" [Titus 1: 2]. In zijn heiligheid is Hij niet in staat om te liegen. Zoals de apostel Johannes het zegt: "God is licht, er is in Hem geen spoor van duisternis" [1 Joh. 1:5]. Liegen kan niets anders zijn dan zondig, want God kan het niet. Als liegen rechtvaardig zou zijn, dan zou er iets rechtvaardigs zijn dat God niet kan doen. Het is duidelijk niet Gods' plan voor de mens om duisternis en misleiding in zijn hart te leggen. Hoewel God ons kan gebruiken wanneer wij liegen, betekent dit niet dat wij niet zondigen als wij liegen. Rachab en Corry ten Boom Rachab werd niet geprezen voor haar leugens, maar voor haar geloof. [Heb. 11:13]. Haar goede daad was dat zij de verklikkers in vrede ontving. Door het geloof waagde zij haar leven, erop vertrouwend dat de verklikkers haar en haar familie later zouden beschermen, ondanks dat zij een hoer was. Rachab vreesde God. Zij vertrouwde meer op de levende God dan dat zij de koning van Jericho vreesde. Maar haar vertrouwen op God was niet enkel het afwachten hoe Hij haar zou redden als zij de koning in waarheid antwoordde. Iets dergelijks kan gezegd worden van Corrie ten Boom, die zich van veel leugens bediende om Joden te verbergen voor de Gestapo. Inderdaad, zij was een opmerkelijke heldin. Maar als zij loog, imiteerde zij God niet. Ten Booms situatie [zoals zoveel andere situaties] was zo verstrikt in zonde, dat voor haar liegen de beste optie leek. Wat ten Booms' geval toont is niet dat liegen ter ere van God is, maar eerder dat menselijke omstandigheden kunnen degeneren in iets zo verderfelijk, dat liegen samen gaat met een geloofsdaad. De harde conclusie of het besef , dat alle vormen van liegen, Gods' heiligheid schenden, zal voor sommigen onredelijk of extreem klinken [ook de 'leugen om bestwil'] en de rationele moeilijkheid van de zaak minachten. Ik zie dat het grootste probleem op het geestelijke vlak ligt. Ik denk dat wij het moeilijk vinden om het kwaad van de leugen op te biechten, omdat het ons ontbreekt om de hele goedheid van de Waarheid te kunnen omvatten. Een deel van het debat bestaat erin of wij zelfs wel de waarheid 'kunnen' kennen. Ja, God alleen kent voor 100 procent nauwkeurig precies wat de hele waarheid is. Maar gezien wij geschapen zijn naar Gods' beeld, zijn wij begiftigd met het vermogen van kennis. Zelfs als gewone stervelingen [gevallen mensen, zondige mensen], kunnen wij weten wat de waarheid is. Er is een wijs gezegde, "Iedereen weet wat waarheid is, omdat iedereen weet wat liegen is." Sociaal taboe "Mensen weten wat ze willen weten", zegt Dallas Willard, zoals de profeet Hosea. Het is geen toeval dat de waarheid over de zonde, sociaal niet meer aanvaard werd in Hosea's tijd, juist toen de beschaving van Gods' volk verslechterde. Eveneens, in onze rottende beschaving is het woord zonde taboe geworden, zelfs onder sommige Christenen, zelfs onder de Christenen die luid schreeuwen over "Onrecht!" Ironisch genoeg spreken wij in onze tijd over de grote nood aan sociale rechtvaardigheid, maar wij spreken weinig over bekering uit de zonde, die onze tijd zo onrechtvaardig maakt. Wij spreken veel over de leugens die de veiligheid van de mensen in gevaar brengen. Het is moeilijk om eerlijk te zijn, omdat er veel is om over te rouwen in deze verwoeste, mooie wereld. Om de waarheid in te zien, moeten wij wij bereid zijn om te rouwen: dat wil zeggen, de harde waarheden die teleurstellend en schokkend zijn, durven te zien. Het is verleidelijk om zich in te beelden dat de dingen beter zijn dan ze lijken, alsof de wereld niet dringend behoefte heeft aan de verlossing door Christus. Het is ook verleidelijk om te wanhopen en voor de tegengestelde leugen te vallen, namelijk dat dingen zo slecht zijn dat ze hopeloos zijn. Wat ons het meest verleidt, of het nu een leugentje om bestwil is of een sociale aangelegenheid, een leugen in een gebroken belofte, op het werk een leugen van zelfbehoud, een leugen vermengd met een daad van geloof, de leugen dat de wereld prima is zonder Jezus Christus, of de leugen dat Christus' verlossing niet volstaat: de verleiding tot liegen is zeer reëel. En zoals we zien, hebben leugens de neiging om zich te verspreiden. De zeven niveaus J. Budziszewski, auteur van "What We Can't Not Know," schrijft over de "zeven graden van de neergang." Ik noem hen de "zeven graden van het liegen." Men liegt. Eén enkele leugen kan een vreugdevuur oplichten. Tenzij wij de waarheid bekennen over onze leugen, zijn wij waarschijnlijk op weg naar het volgende niveau. Men beschermt zichzelf. Dit betekent, je liegt over wat je loog. Als je over één ding liegt, is het waarschijnlijk dat je over andere ook liegt. Zoals Budziszewski het uitlegt: "Leugenaars zijn als zwakkelingen. Zij hebben een lijfwacht nodig." Men maakt van het liegen een gewoonte. Een leugen van dit niveau kan, juist uit gewoonte, het liegen zijn over iets onbelangrijks, zonder nut. Zelfbedrog. Nu gelooft u zelf uw eigen leugens die u aan anderen vertelt. Wij kunnen zó wezenlijk liegen dat we zelfs onszelf beliegen. Wij doen aan zelfmisleiding. Merk op: Net omdat we, eerlijk en oprecht, misleid zijn door de listen van onze eigen gebogenheid, betekent dit niet dat wij onschuldig of ervan vrijgesteld zijn om ons te bekeren. Aan het kruis zei Jezus: "Vader vergeef hen, want zij weten niet wat zij doen." Jezus' gebed suggereert dat zonden begaan uit onwetendheid, nog steeds zonden zijn en vergeving nodig hebben. Liegen is zondig, zelfs als we dat doen onbewust doen. Het is belangrijk om te begrijpen dat zelfbedrog zichzelf is opgelegd. Bedrogen zijn door een ander of afgeschermd zijn van de volle waarheid, is niet hetzelfde als zelfbedrog. Zelfbedrog is een ondeugd. Pontius Pilatus bedroog zichzelf door te zeggen dat de waarheid onbereikbaar is. Van aangezicht tot aangezicht met Jezus, vroeg Pilatus voorzichtig, "Wat is waarheid?" Pilatus had een motief om de waarheid niet te willen weten. Pilatus wou niet gezien worden in het licht de van waarheid van zijn eigen zwakheid. Pilatus' beroemde vraag werd opgezet tegen de waarheid van zijn eigen zwak karakter in tegenstelling tot de onschuld van Jezus. In dit niveau valt de persoon in ontkenning. Hij kijkt niet meer naar zijn innerlijk moreel geweten en daadoor voelt hij zich niet langer meer schuldig. U rationaliseert: Nu geloof je zelf niet dat leugens geen leugens zijn, je rechtvaardigt de leugen als een positief goed. Nu is de leugen niet enkel meer een deel van het gewone leven, maar is een deugd en helpt aan de opbouw van de gemeenschap [zij helpt de groei van het bedrijf], zij geeft jobs, enz. Dit is het type van denken dat bijdraagt aan de schandalen bij Enron en WorldCom en de 2007 huisvestingsproblemen en het falen van Lernout & Hauspie. Deze leugen is vooral verleidelijk op leiderschapsniveau. Een van mijn mentors waarschuwde mij voorzichtig te zijn bij het opnemen van het decaanschap bij A.W. Tozer Theologische Seminarie. Hij zei: "Hoe hoger je opklimt in een organisatie, hoe moeilijker het is om de waarheid te vertellen." Vaak wordt de leugen gerechtvaardigd ter wille van de instelling of andere hogere doelen. Deze leugens gebeuren ook op persoonlijk gebied: "U begrijpt het niet," zegt de overspelige vrouw. "Mijn echtgenoot en ik hadden nooit een echt huwelijk. Wij hebben 30 jaar samengewoond en kinderen opgevoed, maar er was niets van wat ik heb met mijn nieuwe minnaar. Hij en ik ervaren de liefde voor de eerste keer. Dit is geen overspel. Het is liefde. U ontwikkelt uw techniek: De belangrijkste techniek is groeperen [sorteren]. U start met het isoleren van verklaringen, het negeren wat gezegd werd in een ander zinsverband. Dergelijke leugenaars worden vaak aangetroffen in bovenste regionen van de bureaucratie. Dit soort leugenaar zou soepel kunnen over gaan van de ene zaak naar de andere, in elke omstandigheid zwerend dat hij de waarheid spreekt: "Deze instelling zal trouw blijven aan onze kernwaarden." "Gelieve geen aandacht te besteden aan onze vermelde kernwaarden. Deze zijn geschreven door een comité dat hier niet meer werkt." "Kernwaarden leven in de mens. Het heeft echt geen belang wat op papier staat." "Laat deze kernwaarden je niet weerhouden om je te geven. Het is al lang geweten dat ikzelf oneens ben met drie of vier van hen." "Ik kan u verzekeren dat onze vermelde kernwaarden als een kompas zijn." U ziet het liegen als een plicht: Plichtleugenaars verdraaien het recht, en zien liegen als een verplichting. Bijvoorbeeld, in een disfunctioneel gezin dat leeft met een dergelijke instelling, kunnen volwassen broers en zussen aan mooipraterij [of flikflooien met ouders] doen tot een ouder omwille van verborgen duistere familiegeheimen. In het zakelijk leven herhalen dit soort leugenaars leidinggevenden bedrijfsleugens en zeggen tegen hun bedienden: "Pas op voor zelf uitgeroepen klokkenluiders: zij zijn kritisch en vol eigendunk." Plichtleugenaars steunen op de profeten [Joh. 16: 2]. Omdat de mens geschapen is naar Gods' beeld, kunnen wij niet zomaar liegen zonder te proberen op een bepaalde manier waarheidsgetrouw te lijken. Dat verklaart waarom rationele leugenaars moeite doen om hun denken te rationaliseren en plichtleugenaars de pseudohouding van plichtsgetrouwheid aannemen. De waarheid en de antichrist Gods' minachting voor liegen is niet ongewoon [Hand. 12: 22]. Liegen is zondig, niet alleen omdat de Bijbel dit zegt. De Bijbel zegt dat liegen verkeerd is omdat onwaarheid de Waarheid schendt. Als Jezus de Waarheid is, is de leugen de antichrist. Als iedereen voortdurend zou liegen, zou er enkel chaos zijn. Geen gemeenschap. Gods' weg is dat mensen samen leven met elkaar in gemeenschap en ook in vereniging met God. Wanneer wij liegen verbreken wij onze binding met andere mensen en schenden onze relatie met God. God wil dat wij eerlijk zijn als een manier tot onderlinge verbondenheid niet enkel met Hem maar ook tot vreugde met de medemens. Pastoor Bill Hybels zei eens iets in die zin dat pastoors die een dagboek bijhouden, niet in die val lopen. Deze verklaring is zinvol voor mij, omdat een dagboek bijhouden een middel is om zichzelf de waarheid voor te houden. Zolang wij onszelf niet beliegen, kunnen we er in slagen om uit de hoogste niveau’s van het liegen te blijven. Maar om uit de kleinere niveau’s van het liegen te blijven, hebben we mensen nodig waaraan we niveau #1 leugens opbiechten, wat mijn echtgenoot, Jim, en ik trachten te doen. En natuurlijk kunnen we dagelijks de waarheid zoeken door aan te sluiten bij het gebed van Koning David: "Doorgrond mij, o God, en ken mijn hart, vors mij en ken mijn gedachten. Zie of mijn weg die van de goddelozen is. Leid mij op de weg die toekomst heeft." [Ps. 139: 23-24] Vertaling: Lily Coolen