Het bestaan van koning Herodes is niet alleen een historisch feit, hij is de verschrikkelijke kanttekening bij het kerstverhaal.

Laat ons eerlijk zijn over een van de hoofdspelers in het verhaal van Kerstmis. Koning Herodes is gewoonweg te verachten. Uiteindelijk was hij het die probeerde om Jezus te vermoorden, toen Hij nog in de kribbe lag. Om zeker te zijn van zijn welslagen, riep deze verdorven persoonlijkheid op tot een lage en gemene daad, dat vlug ten uitvoer werd gebracht: in Bethlehem liet hij elke jongen, jonger dan drie jaar, vermoorden. Wat voor menselijk wezen is tot zoiets in staat?
 

Kindermoord te Betlehem

En alhoewel wij misschien niet zo ongoddelijk en ongenadig zijn als Herodes, is het niet onmogelijk dat er in ieder van ons een "beetje Herodes" schuilt. Omwille van zijn gemene daden tegen anderen is koning Herodes’ naam een van de meest afkerige geworden uit de geschiedenis. "In Rama hoort men klagen, bitter treuren. Rachel beweent haar zonen, zij wil niet worden getroost. Haar kinderen zijn er niet meer." (Jer. 31, 15)

Een klimaat van vrees

Herodes de Grote wordt niet zonder reden vernoemd in de Bijbel. In de H. Schrift komen er dikwijls persoonlijkheden aan bod die in het bijzonder verdorven zijn. In het geval van Herodes zijn daar meerdere redenen voor. In de volgende perikoop uit het evangelie volgens Matteüs ontdekken we dewelke:

"Toen Jezus geboren was in Bethlehem in Judea, tijdens de regering van Herodes, kwamen er magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan. Ze vroegen: Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om hem eer te bewijzen. Koning Herodes schrok hevig toen hij dit hoorde, en heel Jeruzalem met hem."(Mt. 2,1-3)

Na eeuwen van teleurstellingen en uitzichtloos wachten, voelde Jeruzalem zich bezorgd door de aankondiging dat de Messias was geboren.

Om het verwerpelijke van Herodes’ daden te kunnen begrijpen, moet u zijn denken proberen te begrijpen. Hij stond er om gekend om iedereen uit de weg te ruimen die een bedreiging vormde voor zijn vazalkoningschap onder het Romeinse Keizerrijk. Zelfs zijn eigen familieleden waren niet onvatbaar voor zijn brutale en verraderlijke jaloezieën. Herodes liet onder meer zijn eigen en bovendien meest geliefde vrouw, Mariamne, en meerdere van zijn kinderen vermoorden. Nog velen anderen moesten de ultieme prijs betalen voor de waanzinnige verdenking dat ze uit waren op de verovering van zijn troon.

Iedereen of elke situatie die door hem aanschouwd werd als een bedreiging van Herodes’ macht zorgde voor vrees en spanning in de hele stad. Het is daarom ook geen verrassing dat er angst en bevreesdheid heerste onder de bevolking van de stad, wanneer er plots drie wijzen uit het Oosten verschenen in hun zoektocht naar hun Redder.

Tegenstrijdige verwachtingen

In die tijd heerste er een algemeen misverstand omtrent de verwachtingen rond de Messias. Er werd namelijk gedacht dat hij zou komen om de Romeinen te verdrijven. Als dit zou plaatsvinden zou dit betekenen dat het Romeinse Rijk er niet langer meer zou zijn, wat met zich zou meebrengen dat Herodes niet langer heerschappij zou hebben over het volk. Men kan tot het besluit komen dat een aantal priesters en godsdienstige leiders doelbewust de profetieën uit de geschriften poogden te minimaliseren, omdat ze angst hadden voor de terreur van Herodes. Daarom is het eveneens niet moeilijk om te begrijpen waarom ze absoluut niet enthousiast uitzagen naar de komst van de Messias.

Vele mensen uit die tijd waren zich bewust van de profetieën in de Bijbel omtrent de eerste komst van Christus. De geschiedenis wijst dit uit. Indien u één der religieuze leiders uit de tijd zou geweest zijn en de mensen op de komst van Messias zou attent hebben gemaakt, zou u onverbiddelijk het slachtoffer zijn geweest van een jaloerse, verachtelijke koning.

En toen kwam de dag dat er raadselachtige vreemdelingen in de stad aankwamen die de geboorte van de Koning der Joden aankondigden. Wie waren die wijze mannen uit het Oosten? De christelijke overlevering geeft hen namen: Caspar, Melchior en Balthazar. Nochtans is er in de Bijbel niets te vinden dat er drie wijzen zouden zijn en uiteraard zal men er dan ook hun benaming niet in aantreffen. Het kindsheidevangelie vernoemt enkel de drie geschenken van goud, wierook en mirre.

Hoe konden deze bewoners uit een verafgelegen streek weten dat de Messias uiteindelijk was gekomen? Dit waren kinderen van God die heel vertrouwd waren met de Messiaanse profetieën van de heidense profeet Bileam, uit het boek Numeri 24, 17: "Wat ik zie is niet in het heden, wat ik waarneem is niet nabij. Een ster komt op uit Jakob, een scepter uit Israël."

Toen de drie wijzen een nieuwe ster zagen aan de middernachthemel, wisten ze dat de Koning der Joden was geboren. De Bijbel verwijst naar hen als "wijzen." De oorspronkelijke Griekse taal gebruikt het woord "Magi," een benaming die was voorbehouden voor de hoogst ontwikkelde klassen uit het oude Oosten. Deze mannen waren de filosofen en de wetenschappers van de oude wereld. Zij waren de universiteitsprofessoren uit hun tijd. Het is dan ook hoogst aannemelijk dat ze de Hebreeuwse geschriften bestudeerden, samen met andere grote godsdiensten uit die tijd.
 

De drie wijzen bezoeken het kind

Het volk van Israël bracht zeventig jaar door onder de Babylonische ballingschap. Tijdens die ballingschap werd de profeet Daniël geteld onder de "magi" of de wijzen van het Babylonische rijk. Zijn eigen opzienbarende profetieën van een komende Messias zouden wezenlijke feiten en plaatsnamen vernoemen. Het waren Daniëls visioenen en profetieën die de wijzen uiteindelijk zouden leiden naar de geboorteplaats van Christus, honderden jaren later. Men kan gewoonweg niet ontkennen dat deze wijzen de grootste kennis bezaten en uiterst enthousiast uitkeken naar de komst van de Messias.

Onze eigen zelfgenoegzaamheid

We leven in één der meest welvarende landen van de wereld. Wij hebben toegang tot het Woord van God en toch zijn er velen onder ons die absoluut niet zo enthousiast zijn over Christus als deze drie wijzen uit een ver land. De mensen uit de derdewereldlanden krijgen niet genoeg van het verhaal van Jezus. Hun wens om Hem te volgen is verbazingwekkend en rakend.

Er is een duidelijk contrast tussen deze mensen en zij die leven in het Westen, zij die toegang hebben tot het Woord van God. Wij zijn de ondankbare generatie geworden van mensen die hun priesters behandelen alsof wij hen een gunst verlenen door ons elke week in de kerk te laten zien. Met deze gedachte in het achterhoofd kunnen wij ons afvragen of we geestelijk meer bekwaam zijn om Jezus te ontmoeten bij Zijn tweede komst dan Herodes bij Zijn eerste komst.

Zij die door God waren uitverkoren en de gepaste plaatsen bekleedden in die tijd, zij die de profetieën tot hun beschikking hadden, waren diegenen die hen ontkenden. In plaats van het licht te worden voor de ongelovigen, draaiden ze Gods plan voor de ongelovigen de rug toe. Zij bevonden zich in de positie om het evangelie te prediken over de hele wereld.

En net zoals sommige christenen vandaag, wensten ze het volk van God genoemd te worden en van alle voordelen die daaraan verbonden zijn te genieten, maar tegelijkertijd wensten ze niet dat Hij tussenkwam in hun levens. Net zoals de Hebreeuwen van destijds geloven er velen vandaag dat ze zich op de juiste plaats bevinden om later grote gunsten te bekomen. Sommigen in het lichaam van Christus of de Kerk, voelen dat ze prestige en macht bezitten, in het bijzonder wanneer ze tot een bepaalde rangorde behoren en tot een religieuze orde.

Vandaag zijn we meer dan ooit gezegend om toegang te hebben tot de profetieën van de Bijbel dan ooit tevoren. Dagelijks kunnen we het Woord van God horen op de radio of volgen op de televisie en op het internet. Nu komt de vraag: wat als het levende Woord van de Bijbel, de Messias, plots in ons midden zou staan? Zijn de christenen, zowel als de ongelovigen van vandaag, dan zoveel meer voorbereid dan de bevolking in de oude stad Jeruzalem? Zijn we bereid te handelen naar de eenvoudige vragen die Christus ons stelt voor ons leven?

Wij christenen in het Westen hebben de Zoon van God herschapen in zoveel verschillende vormen dat het moeilijk is geworden om te vertellen wie de ware Jezus is. Sommigen stellen zich Christus voor als een toegewijde kapitalist wiens voornaamste objectief het prediken is van het goede nieuws van de persoonlijke weelde en succes, terwijl anderen Hem aanzien als een "sociaal rechtvaardige activist," wiens enige doel is om gevestigde waarden omver te gooien en de wereldmenigte te bevrijden van ware en ingebeelde onderdrukkers.

Kerk en staat

Het is niet de bedoeling om op iemands tenen te trappen, maar er is nog iets belangrijks dat we kunnen leren uit het verhaal van Herodes. Heeft het verhaal ons niets te leren om vorm te geven aan de lijnen die tussen kerk en staat zouden moeten worden getrokken?

De wereld vertelt ons dat heel wat uit de vroegere en huidige tegenspoed in de wereld begon toen mensen uitkeken naar onze Redder om een werelds koninkrijk te vormen. Het herlezen van het zesde hoofdstuk van Johannes doet ons nadenken over het ontmoedigende verhaal waarin Jezus het doel van Zijn opdracht verduidelijkt. Toen Hij zijn spreken had beëindigd, wandelden velen van zijn volgelingen weg. Waarom gebeurde dit? Omdat de opdracht van Christus niet paste in hun eigen begrip van het Messiaanse Koninkrijk. Christus maakte het overvloedig duidelijk dat enige politieke of wereldse macht niet aan Hem was besteed. Het punt waarop de Heer zich voornamelijk concentreerde was het ‘Koninkrijk der Hemelen’.

Toen Hij zichzelf vóór de wereldse rechtbank van Pontius Pilatus, de Romeinse gouverneur, bevond, sprak hij deze woorden: "Mijn koningschap hoort niet bij deze wereld. Als mijn koningschap bij deze wereld hoorde, zouden mijn dienaren wel gevochten hebben om te voorkomen dat ik aan de Joden werd uitgeleverd. Maar mijn koninkrijk is niet van hier." (Joh 18, 36)
 

Wat wordt ons hier duidelijk gemaakt?

We weten vanuit de Bijbel dat van christenen niet wordt verwacht om vanaf de zijkant passief toe te kijken, terwijl het kwade overheerst. Maar er wordt een dunne lijn overschreden wanneer we overstappen van het prediken en het onderwijzen van Gods’ waarheid tot het persoonlijk activisme om politieke kandidaten of overtuigingen aan te prijzen van op de preekstoel. De benoeming van zogenaamde ‘vooruitstrevenden’ zijn hiervan een duidelijk bewijs. En zo geschiedt het reeds tientallen jaren.

Zij die zich tot het echte geloof houden, zouden het best moeten weten wie er onze landen het beste zouden dienen, door het gebruik van hun godgegeven wijsheid.

Christenen moeten waarheidlievend zijn. Het moraal van hen die ons besturen is er sterk op achteruit gegaan. Sommigen denken van zichzelf dat ze spiritueel zijn, eerder dan te bekijken of ze juist zijn en de reden geven voor iemands geloof. Men hoeft zich de vraag niet meer te stellen of we onze greep hebben verloren op de morele stichtingen die ons ooit zo sterk hebben gemaakt.

Terwijl de frustraties zich opstapelen over onze morele achteruitgang, is het makkelijk om de blik te verliezen over de bijbelse opdracht die Jezus aan Zijn Kerk gaf. Het is onze taak om de zondaars te leiden naar het oude, ruwe kruis en niet om een doorslaggevend blok met stemgevende macht te mobiliseren vanuit de huizen van aanbidding.

Vele priesters van vandaag overschrijden de lijn van het preken van Christus’ woorden naar het promoten van zaken die zogenaamd ‘belangrijk’ zijn, net zoals verkiezingsthema’s die nooit haalbaar zijn. Misschien moeten we opnieuw de rol van Herodes van nabij bekijken.

Sinds eeuwen na Christus tracht onze Hemelse Moeder ons opnieuw Christus’ opdracht en onze taak hierin te herhalen, maar weinige priesters geloven nog in verschijningen van Maria. In plaats van ze te promoten, sturen ze de mensen in ongeloof weg met de woorden dat deze verschijningen enkel hersenspinsels zijn van eenvoudige mensen die niet passen bij hun rang of status.

De heilige preekstoel

Herodes ontkende de profetieën van de Bijbel ten voordele van zijn eigen politieke agenda. Hij was zo vergiftigd door zijn eigen macht dat hij niet meer duidelijk of rationeel kon nadenken, noch zien. Toen de drie wijzen de komst van Jezus aankondigden, raadpleegde hij in feite de schriften om deze in zijn volgende duivelse zet in te passen. Hij liet zich de Schrift bewust anders uitleggen.

De drie wijzen kondigen bij Herodes de geboorte van de Messias aan

"Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk samen om aan hen te vragen waar de Messias geboren zou worden. 'In Bethlehem en Judea,' zeiden ze tegen hem, want het staat zo geschreven bij de profeet: En jij Bethlehem in het land van Juda, bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit jou komt een leider voort die mijn volk Israël zal hoeden.'" (Mattheüs 2, 4-6)

Herodes wist heel goed wat de Bijbel leerde, maar in plaats van gelukkig en verbaasd te zijn over hoe getrouw deze profetie was uitgekomen, was hij meer bezorgd over zijn eigen politieke invloed en toezicht. Hij geloofde dat de profetie van God tot vervulling was gekomen, anders had hij al die onschuldige kinderen niet laten afslachten. Neen, hij was enkel bezorgd over zijn persoonlijk voordeel. Hij verstond de Schrift genoeg om te begrijpen dat het kind uit Bethlehem de lang verwachte Messias was. Toch bleef hij maar geloven dat hij het verloop van de profetische geschiedenis kon veranderen om zijn eigen liefde voor de macht te bewaren. Herodes heeft getracht om de wereld te beroven van de heilige kribbe van Gods Zoon.

Is het mogelijk dat het christendom van vandaag op een gelijkaardige manier handelt? Heeft de christelijke preekstoel het eenvoudige prediken van Christus vervangen door het prediken van eigen politieke ambities en een Jezus die in hun eigen agenda past? Is het klare geluid van het evangelie vervangen met dun gesluierde politieke eigenbelangen?

Laat het duidelijk wezen. Er wordt niet beweerd dat de christenen geen politieke ambities mogen hebben. In feite zouden meer christenen hun burgerlijke verantwoordelijkheid ernstiger moeten nemen dan ze nu doen. Onze stemmen moeten worden gehoord en vandaag de dag zouden we in het bijzonder onze stem moeten laten horen. Maar is het niet zo dat, eenmaal men zich in de politiek wil begeven, het woord van de partij belangrijker is dan zijn eigen nastreven? Men begint dus in zeker zin zichzelf te verloochenen. Zo zei Mirjana uit Medjugorje onlangs: ‘noem mij één politieker op die voor abortus is en niet zal zwichten onder de druk van anderen.‘

Ook mogen we gerust in onze eigen harten kijken. Waar men vroeger slechts één zwart schaap zag, ziet men nu overal zwarte schapen, zo waanzinnig zijn de mensen geworden. Alle minderheden moeten er tegenwoordig aan geloven en zijn het voorwerp van onze haat geworden. Wat Jezus ons zegt is niet langer de waarheid meer, het zijn de kranten, de media die thans ‘de waarheid’ verkondigen. Onze haat is in een paar decennia vertienvoudigd, terwijl ons geloof er in dezelfde tijdspanne tienmaal op achteruit is gegaan! De kerken lopen leeg en de gevangenissen lopen overvol. Zijn wij nog langer de wijzen uit het oosten, die de uitkijken naar de ware Zoon van God en die het verschil kunnen maken?

De liefde van God tegenover de liefde van de wereld

Laat ons tot de kern van de zaak gaan, omdat we daarin voorzichtig moeten zijn. In het boek der Openbaringen is er een verbazingwekkende profetie te vinden die in beeldspraak beschrijft wat Herodes Christus poogde aan te doen: "Er verscheen in de hemel een indrukwekkend teken: een vrouw, bekleed met de zon, met de maan onder haar voeten en een krans van twaalf sterren op haar hoofd. Ze was zwanger en schreeuwde het uit in haar weeën en haar barensnood." (Apok. 12, 1-2). De woorden die daarop volgen, tekenen een beeld van Gods volk, beschreven als een vrouw die wacht op de Messias.

"Er verscheen een tweede teken in de hemel: een grote, vuurrode draak, met zeven koppen en tien horens, en op elke kop een kroon. Met zijn staart sleepte hij een derde van de sterren aan de hemel mee en smeet ze op de aarde. De draak ging voor de vrouw staan die op het punt stond haar kind te baren, om het te verslinden zodra ze bevallen was." (Apok. 12, 3-4).

In vers 9 wordt in niet te verhullen woorden verteld dat de draak de duivel vertegenwoordigt die wachtte op het vernietigen van de Zoon van God op dezelfde dag dat Hij geboren word. Met andere woorden: Herodes werd door de duivel zelf geleid. De Bijbel identificeert de bron van dit kwade tot jaloerse trots. Dat is de reden waarom Herodes elk kind in de stad liet ombrengen. En wat nog meer verbaasd is de volgende profetie in het boek der Openbaring: "Toen zag ik uit de zee een beest opkomen. Het had tien horens en zeven koppen; het had een kroon op elke horen, en er stonden godslasterlijke namen op zijn koppen. Het beest dat ik zag leek op een panter, met poten als van een beer en een bek als de muil van een leeuw. De draak droeg zijn kracht en heerschappij en gezag aan het beest over." (Apok. 13, 1-2)

Het beest uit Openbaringen 13

De profetie blijkt een verwijzing te zijn naar één wereldpolitiek en één religieuze macht die zich meester zal maken over de beschaafde wereld. In de rest van dat hoofdstuk vertelt God ons dat de hele wereld ontzag zal hebben voor het beest en het vereren. Dit is de enige verwijzing die in de Bijbel is gevonden dat refereert naar een wereldwijd godsdienstig koninkrijk dat zal bestaan alvorens de tweede komst van Christus. En er wordt duidelijk gemaakt dat deze wereldwijde godsdienst is opgebouwd door dezelfde draak die het Romeinse Keizerrijk en koning Herodes heeft gebruikt om de Zoon van God te doden. Inderdaad, dit is een heel sombere gedachte.

Als christenen moeten we toegeven dat we diverse verschrikkelijke fouten hebben gemaakt in het leven. In de verleden hebben vele mensen, die zichzelf ‘zogenaamde christenen’ noemden, ontelbare mensen de dood in gejaagd omwille van gewetenskwesties. Als u naar de geschiedenis kijkt zult u ontdekken dat christenen zichzelf hiervoor heel wat argumenten aanmaten. Zo vertelden ze dat ze mensen martelden en hebben vermoord om hun zielen te redden. De inquisitie zal voor altijd een blaam blijven voor het christendom en zal nooit worden vergeten. Het is een herinnering aan de wreedheden die de mensen tegen elkaar begaan.

Wie regeerde er over het hart van Herodes en wie regeerde er over het hart van de Kerk toen zoveel onschuldige mensen werden vermoord? Zou het prediken van Christus niet veel meer goed hebben gedaan aan deze wereld dan het verbranden van mensen op de brandstapel?

Als men de liefde van Christus had geopenbaard onder Zijn volk, zou het meer hebben gedaan dan alle kerkers en vierendelers. Het verkondigen van Gods’ Woord, dat voor zo’n lange tijd onbeschikbaar was voor de mensen, zou heel wat doeltreffender zijn geweest dan het stelen van de eigendom en goederen van de mensen of het platbranden van hun huizen.

Verkondig de Heer

Er staat een merkwaardige profetie in het boek van Daniel dat de komst van Christus’ koninkrijk voorspelt. Ik laat het hierbij met nog één enkele gedachte uit dat boek: het zegt duidelijk dat het koninkrijk Gods gesneden is uit rotsen zonder tussenkomst van menselijke handen. En dit betekent dat noch u, noch ik hieraan hebben meegebouwd: het zal door God zijn opgebouwd.

Als nieuwgeboren christenen is onze roeping dezelfde dan deze van tweeduizend jaar geleden. Wij zijn door de Heer aangesteld om Christus’ leer en Zijn dood aan het Kruis te verkondigen onder de mensen. Het is onze taak om de mensen in vreugde voor te bereiden op het koninkrijk van de Hemel, niet om het op te bouwen. En ik denk niet dat er een betere wijze bestaat om onze wereld voor God te redden dat de preekstoelen aan te wenden om de mensen aan de voet van het Kruis te brengen, omdat het uiteindelijk dat is wat de harten werkelijk doet veranderen.

John Huss werd vermoord op de brandstapel omwille van zijn christelijk geloof dat, in het licht van wat de Schrift zegt, de waarheid bleek te zijn. Zij die hem naar de brandstapel hebben geleid waren overtuigd dat ze goed deden voor Gods’ glorie. Naar hun eigen mening waren zij alles aan het uitroeien waarvan ze dachten dat het dwaalleer was. Ze geloofden ook dat dergelijke openbare terechtstellingen andere mensen zou overtuigen Huss’ voorbeeld niet na te volgen. Toch heeft de brave man nooit geklaagd. Hij aanvaardde zijn lot en plaatste zijn geloof in de handen van God. Wie heeft er voordeel gehaald, denkt u, uit het verhaal van John Huss? Ik denk Huss zelf en zeker niet diegenen die hebben deelgenomen aan het doden van deze onschuldige man.
 

John Huss wordt veroordeeld tot de brandstapel

Wie is er verantwoordelijk voor de hervorming destijds onder het volk van God? Het waren zij die de mensen naar de brandstapels brachten en zeker niet hen die hun leven gaven voor Christus. Daar mag toch wel even bij stilgestaan worden.

Een laatste gedachte bij de Kersttijd

Bent u bezorgd over de morele toestand van uw land? We zijn het allemaal. Bid voor oplossingen en kijk naar de plaatsen waar God reeds voor deze oplossingen heeft gezorgd (Medjugorje e.a.). Als we naar onze landen kijken, zien we dat we hebben gefaald. We wonen niet meer op dezelfde plaats als generaties geleden en te veel mensen zijn thans, zo blijkt, wanhopig verdwaald. We hoeven ’s ochtends slechts op te staan en naar het nieuws te luisteren. Met rechtschapen verontwaardiging is dit één beven en angst.

Velen kijken reeds lang uit naar de heilige heropleving die er zeker zal komen. We verlangen dat onze vrienden en familieleden hun hemelse Vader leren kennen en aldus worden gered.

En in weerwil van Herodes en dit ongewoon Kerstverhaal, is het een heel bijzondere tijd van het jaar. Terwijl Kerstmis nadert, kijken we andermaal uit naar onze hemelse, kleine Jezus en verwelkomen we de ster van Bethlehem.
 

De ster van Bethlehem

Komt laten we aanbidden!

Bron: Mary Jon, katholiek analist

Vertaling: Chris De Bodt